Dla kogo wycena przedsiębiorstwa i co jest niezbędne do wyceny przedsiębiorstwa?

Z wyceny przedsiębiorstw chcą skorzystać firmy, które potrzebują dla różnych celów określenia wartości firmy. Taka potrzeba może wynikać z chęci przekonania się, na czym dana firma stoi. Chodzi o ocenę kondycji firmy przez rzeczoznawców majątkowych, którzy bardzo dobrze znają ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw i wykorzystują je w swojej pracy codziennej. Niektórym firmom może chodzić o sprzedaż. Inne przedsiębiorstwa mogą przechodzić poważny kryzys, przez co muszą wiedzieć, czy dalsze prowadzenie firmy ma sens. Do tego celu może być potrzebna na przykład analiza przepływów pieniężnych i wszelkie dokumenty finansowe.

Wycena przedsiębiorstwa w  zależności od oczekiwań może pełnić wiele funkcji. Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych wymienia pięć podstawowych , do których należy:

funkcja doradcza (decyzyjna), której istotą jest dostarczenie informacji w związku z zamierzonymi transakcjami kapitałowymi, a także innymi decyzjami zarządczymi. Dodatkowo pozwala ona ustalić maksymalną oraz minimalna cenę, za jaką można sprzedać lub nabyć spółkę;

funkcja argumentacyjna, której celem jest przygotowanie informacji o firmie oraz jej wartości, co może posłużyć jako argument w czasie negocjacji i przekonać drugą stronę do zaakceptowania prezentowanego stanowiska;

funkcja mediacyjna, której istotą jest przygotowanie niezbędnych informacji dotyczących wartości firmy w przypadku transakcji kapitałowych. Jest wykorzystywana w sytuacji, kiedy opinie stron na temat wartości przedsiębiorstwa są rozbieżne;

funkcja zabezpieczająca, której zadanie polega na dostarczeniu informacji na temat wartości firmy, w celu zabezpieczenia przed ewentualnymi skutkami sporów na tym tle;

funkcja informacyjna, której celem jest zobrazowanie sytuacji w przedsiębiorstwie oraz dostarczenie uzyskanych w procesie wyceny informacji na potrzeby zarządzania tym przedsiębiorstwem.

Dokonanie wyceny majątku przedsiębiorstwa powinno opierać się na jednym z poniższych założeń, a mianowicie:

założeniu kontynuacji działalności – wyceniane przedsiębiorstwo posiada zorganizowany, zdolny do generowania dochodu zespół aktywów, zasobów ludzkich oraz nie istnieje bezpośrednie ryzyko zaprzestania działalności;

założeniu likwidacji działalności w sytuacji nieprzymusowej – aktywa są wyprzedawane w rozsądnym przedziale czasu, a celem sprzedaży jest uzyskanie jak najwyższych wpływów;

założeniu likwidacji działalności w sytuacji przymusowej – aktywa są wyprzedawane w możliwie najkrótszym czasie, co w wielu przypadkach oznacza osiągnięcie niższych wpływów ze sprzedaży niż w sytuacji nieprzymusowej;

założeniu likwidacji zbędnych aktywów – sprzedaż obejmuje zorganizowaną część mienia, która wchodzi w skład majątku przedsiębiorstwa.

Wycena przedsiębiorstw może być dokonana w jednej z niższej wymienionych kategorii wartości, a mianowicie:

godziwej wartości rynkowej, przy szacowaniu której zakłada się, że w transakcji bierze udział typowy hipotetyczny kupujący i typowy hipotetyczny sprzedający oraz, że obaj są chętni do dokonania transakcji i nie działają pod przymusem. Opiera się ona na założeniu, że obie strony transakcji (kupujący i sprzedający) dysponują odpowiednią wiedzą o przedsiębiorstwie, a określona wartość jest przez nich akceptowana;

wartości sprawiedliwej, przy szacowaniu której zakłada się, że w transakcji bierze udział konkretny, ale niekoniecznie zainteresowany przeprowadzeniem transakcji kupujący oraz konkretny, niezainteresowany przeprowadzeniem transakcji sprzedający. Obaj muszą działać pod przymusem (nakazem), w związku z czym oszacowana wartość powinna być sprawiedliwa z punktu widzenia sprzedającego i uwzględniać fakt, że nie jest on w stanie utrzymać (zatrzymać) przedmiotu wyceny;

wartości inwestycyjnej, która jest wartością szacowaną dla konkretnego inwestora (właściciela przedsiębiorstwa). W trakcie jej określania uwzględniane są indywidualne wymagania i oczekiwania właściciela względem przedmiotu wyceny;

wartości wewnętrznej, która jest oparta na wszystkich dostępnych informacjach dotyczących przedmiotu wyceny oraz czynnikach zewnętrznych, które mają wpływ na jego obecną i przyszłą sytuację ekonomiczno-finansową. Nie jest ona szacowana w związku z konkretną transakcją, w związku z czym nie bierze pod uwagę kim jest zleceniodawca i odbiorca wyceny.

Wycena przedsiębiorstwa okazuje się potrzebna w wielu sytuacjach, m.in. w przypadku:

sprzedaży całości bądź części przedsiębiorstwa

likwidacji lub postępowania upadłościowego firmy;

podwyższenia kapitału lub umarzania akcji i udziałów;

zaciągania kredytu (dla weryfikacji zdolności kredytowej oraz zabezpieczenia kredytu);

zawierania ubezpieczenia firmy;

postępowań odszkodowawczych.

Dokonanie wycena przedsiębiorstwa niezbędne jest także na potrzeby sprawozdawczości finansowej, a także na potrzeby podatkowe firmy.